İnsanoğlu önce ateşi sonra, sonra kandilleri ardından da lambayı bulduğundan beri günbatımı sonrası daha da bir aydınlık hale gelmiştir. Ateş, ısınmanın yanı sıra, yırtıcı hayvanlardan kendini korumasına yarar sağlamış, ayrıca insanoğlunun beyni üzerinde önemli bir etkisi olmuş ve lezzet algımızda önemli bir değişiklik getirmiştir. Bunun dışında geceleri aydınlatan önce kandiller sonra da ampuller, birer ışık kaynağı olarak günü devam ettirmiş, insanoğlunun ayakta kalarak sosyal hayatını devam etmesini sağlamıştır. Bu aşamaya kadar çok da bir sorun yok iken, ortaya çıkan mavi ışık içeren ampuller, lambalar ve ekranlar ile durum değişmiş, mavi renk içeren ışık kaynakları bedenlerimizin güneş ışığına göre dengelenen sirkadiyen ritmi üzerinde olumsuz etkileri ortaya çıkmaya başlamıştır. Yapılan araştırmalar -özellikle teknolojik ürünlerden yayılan-bu mavi ışığın önemli olumsuz etkileri olduğunu göstermektedir. Bu nedenle bugün çok sayıda insanın uyku sorunu yaşamasına da neden olan mavi ışık nasıl engellenir bilmek önemlidir. Gelin daha iyi uyku uyuyabilmemiz için mavi ışıktan nasıl kaçınabiliriz bir bakalım.
Hayatımız Teknoloji
Günümüzde sağımızda solumuzda; televizyonlar, bilgisayar ekranları, tabletler ve akıllı telefonlar, kısacas her yerde ekranlar var. Bu cihazlardan tamamen vazgeçme ihtimalimiz pek yok ancak mevcut aydınlatma teknolojileri nedeniyle hemen hepsi birer mavi ışık kaynağı. Bununla birlikte kullandığımız bu cihazlarımızın önemli bir kısmında “mavi ışık filtresi” özelliği buluyor.
Mavi ışığın uyku kalitemizi nasıl bozduğunu Daha İyi Bir Uyku yazımızda yazdığımız için, etkiden ziyade bir çözüm aracı olarak, hangi cihazlarda mavi ışığı nasıl engelleyebiliriz sırayla bir bakalım.
Android Telefonlarda ve Tabletlerde
Samsung ve başka marka, Anroid işletim sistemli birçok cihazda mavi ışık filtresi Ayarlar > Ekran bölümünden erişilebilmektedir. Ayrıca bildirimlerin geldiği, ekranın yukarısından aşağıya doğru iz bırakarak gelen ekranda “B” düğmeli ve “Mavi Işık Filtresi” bölümünden bulabilirsiniz.
Ek olarak bazı Android cihazlarda aynı bölümden bir program atayabilir, mavi ışık filtresinin her gün sabah belirli bir saatte devre dışı kalmasını, yine her akşam belirli bir saatte de devreye girmesini sağlayabilirsiniz.
Daha ayrıntılı bilgiye Samsung’un ilgili sayfasından veya akıllı cihazının üreticisinin sayfasından ulaşabilirsiniz.
iPhone ve iPad’de
iPhone ya da iPad’inizde Ayarlar > Ekran ve Parlaklık bölümüne girdikten sonra Night Shift düğmesinde tıklayınız. Artık cihazınız belirlenmiş olan konumuzu temel alarak gün batımı ve gün doğumuna göre mavi ışık filtresini devreye alacaktır.
Mac Bilgisayarlarda
Mac bilgisayarlarınız eğer bu özelliğini destekliyorsa, Apple Menüsü > Sistem Tercihleri > Ekranlar > Night Shift sekmesinden bu özelliği devreye alabilirsiniz. Mac’iniz günbatımında mavi ışık filtresini devreye alacak, gündoğumunda da devre dışı bırakacaktır.
Windows 10 Bilgisayarlarda
Bilgisayarınızda Ayarlar > Sistem > Ekran > Gece Işığı bölümünden ister elle mavi ışık filtresini açabilirsiniz, isterseniz de belirli bir saatte ya da konumunuza göre günbatımında mavi ışık filtresinin devreye girmesini, gündoğumunda ise devre dışı kalmasını ayarlayabilirsiniz.
Kısa yol olarak, Microsoft’un bu konudaki destek sayfasında yer alan “Gece Işığı Ayarlarını Açma” düğmesine basarak kolayca erişebilirsiniz.
Son Söz Yerine…
Daha iyi bir uyku uyumak, daha iyi bir sağlığa sahip olmak küçük küçük atılan adımların toplamı sayesinde gerçekleşecektir. Bu nedenle, mavi ışık filtresi konusunda gerekli adımları atmanızı ve en azından gün batımınından itibaren hayatınızdan çıkarmanızı hararetle tavsiye ediyorum.
Mavi ışığın ve teknolojinin üzerimizdeki etkisi üzerine daha ayrıntılı bilgi için de Daha İyi Bir Uyku yazımıza bakmayı unutmayın.
Mavi ışık zararlı ama çok alışmışız ve her yerde karşımızda.
Evet ne yazık ki… Biraz da, hemen her yerde olduğu için dikkat etmemiz gerekiyor.
Merhaba, evet ben de mavi ışığın zararlarını biliyorum ve en azından telefon ekranımda mavi ışık kullanmıyorum. Yararlı bilgiler içeren yazınız için teşekkürler.
Tebrikler. Kendiniz için iyi birşey yapıyorsunuz. 🙂