Dünyanın en çok içilen içeceklerinden biri olan kahve, kimi zaman bir sohbetin bahanesi, kimi zaman da keyfin davetçisidir. Ama en çok da uykunun ve uyuşukluğun çaresidir. Hepimiz biliyoruz, kahve içince ayılırız, uykumuz açılır, daha iyi düşünmeye başlarız. Peki neden böyle bir etkinin var olduğunu ve kahve nasıl uyandırır biliyor muyuz?
Kahve
Kahve, tam olarak nasıl ve ne zaman keşfedildiği tam olarak bilinmese de, bünyesinde ilginç gerçekler biriktirmiş olan ve günümüzde en çok tüketilen psikoaktif içeceklerden birisidir. Yeri geldiğinde sabahları, yeri geldiğinde toplantı sırasında veya çalışma öncesi içilen ve birçok yararı olan kahvenin zihnimizi nasıl ayılttığını ve beyinlerimizi uyararak performansımızı etkilediğine bir bakalım.
Önce Beyin
Bildiğiniz üzere beynimiz durmaksızın çalışan organlarımızdan birisidir. Bununla birlikte özellikle yoğun bir şekilde çalıştığında, çalışırken ortaya çıkan atıkları temizlemek için dinlenmeye ve uyumamaya ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çerçevede “fazla çalışınca kendini kapatan makineler gibi”, dinlenmeye geçmemizi temin edecek bir mekanizmaya sahiptir beynimiz.
Dinlenmeyi teminen, beynimizde çok sayıda adenozin alıcısı (reseptörü) denilen alıcılar bulunmaktadır. Yoğun bir çalışma ile ortaya çıkan adenozin, adenozin alıcılarına tutunur ve her adenozin tutulumu ile adenozin alıcıları beyne “yorulduk gibi. dinlensek iyi olabilir.” mesajını iletmektedir. Bu mekanizma sayesinde, beyin çalışırken kendini dinlendirmek için bir tür yapıyı kullanmaktadır.
Sıra Kafeinde
İçtiğimiz kahvenin emilmesi ile birlikte, önce kanımıza ve oradan da vücüdumuzun hemen her yerine ulaşan kafeinin, bedenimizi ve zihnimizi hareketelendirmesinin iki nedeni bulunmaktadır.
Bunlardan birinci kafein ile metabolizma hızı arasındaki ilişkidir. Kahvenin metabolizma hızını arttırıcı bir etkisi olduğu bilinmektedir ve yapılan çalışmalarda %3 – %11 aralığında hızlandırdığı tespit edilmiştir.1 Bu çerçevede metabolizmanın hızlanması ile, kalbin daha fazla atmasını ve daha çok nefes almayı ve bunlara bağlı olarak kandaki oksijen seviyesinin artması gibi bir sonucu olmaktadır. Bu nedenle kahve içildikten sonra hareketlenen metabolizma ile beyne daha fazla oksijen gitmekte ve beynin uykuya meyilli hali azalmaktadır.
Bu hareketlendirici etkinin yanında, kafeinin bir başka etkisi de doğrudan beyinde gerçekleşmektedir. Kahveyi içtikten sonra, kısa süre içinde beyne ulaşan kafein, beynin yorgunluğu “algılaması” için kullandığı adenozin alıcılarıa bağlanmaktadır. Adenozinlerin yerine kafeinin bağlanması durumunda da, beynin “yorulduk, biraz dinlenelim” diyen mekanizma devreye girmemekte ve böylece ayık bir bilinç hali ile karşılaşılmaktadır.2
Ek olarak bu şekilde adenozinin etkisi sınırlandırılınca, norepinefrin ve dopamin salgısı artmakta, bu da beyindeki sinir hücrelerinin daha etkin çalışmasında neden olmaktadır.3
Aslında Bu Etki Binyıllardır Biliniyor
Her ne kadar, kahvenin yaptığı etkiyi bilimsel çerçevede bugün netleştirebilmiş olsak da, bu keyif verici içecek kahvenin bedenlerimizde yarattığı etki binlerce yıldır bilinmektedir. Etiyopya’dan başlayan bir yolculuk ile tüm dünyaya dağılmış olan kahve, bugün milyonlarca insanın zihinsel ayıklık ve fiziksel performans arttırmak için başvurduğu temel “çözümlerden” birisidir.
Peki Ya Siz?
Kahve nasıl uyandırır sorusunun yanıtı bu şekildedir. Bendeniz için iyi bir uyku uyuduktan sonra, iyi bir kahvaltı yapmak ve üzerine güzel bir V60 filtre kahve içmek büyük keyiftir. Peki ya sizin kahve ile ilişkiniz nasıl? Sabahları kahve içiyor musunuz? Kimilerinin yaptığı gibi doğrudan aç karnına mı içersiniz? Yoksa “kahve altı” yaptıktan sonra mı?
Yazı Notları
İlk Yayın Tarihi, 08/04/2021
Boosted Uygulaması Ölçümüne Göre,
Çalışılan Gün, 3 gün
Çalışma Süresi, 2 saat 6 dakika
Sabah, öğle , akşam günde 3 kere aç yok farketmeksizin ☕️ ❤️
Kahve keyfi bir başkadır. ☕️☕️☕️