Antik Kentler: Antik Yakındoğu, Mısır, Yunan ve Roma’da Kentsel Yaşamın Arkeolojisi
Okuma Süresi: 7dakika
Anadolu, Mezopotamya ve Doğu Akdeniz’in oluşturduğu ve “Bereketli Hilal” denen bölge insan uygarlığının çekirdeğini oluşturan coğrafya olarak görülmektedir. Bu coğrafyada tarih boyunca birçok yerleşimde bulunulmuş, şehirler kurulmuş, medeniyetler inşaa edilmiştir. Bu yazının konusu olan Charles Gate’in Antik Kentler: Antik Yakındoğu, Mısır, Yunan ve Roma’da Kentsel Yaşamın Arkeolojisi adlı eser de, böylesine önemli bir coğrafyada tarih boyunca var olan, sıradan en karmaşığına tüm yerleşimleri ele alan bir eser…
Koç Üniversitesi Yayınları’ndan çıkmış olan Antik Kentler: Antik Yakındoğu, Mısır, Yunan ve Roma’da Kentsel Yaşamın Arkeolojisi, Bilkent Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi olan arkeolog ve sanat tarihçisi Charles Gates tarafından kaleme alınmış.
İnsanoğlunun tarıma geçtiği dönem olduğu düşünülen neolitik dönemden başlayan eser, birinci bölümde Çayönü, Göbeklitepe, Çatalhöyük gibi önemli Anadolu yerleşimlerini ele alıyor.
İkinci ve üçüncü bölümde Sümer uygarlığı ve Mezopotamya uygarlıkları, dördüncü bölümde ise biraz daha doğuya doğru giderek bugünkü Pakistan sınırları içinde kurulmuş olan İndus Vadisi Uygarlığı ele alınıyor.
Beşinci ve altıncı bölümde Akdeniz’e geri dönüp ve piramitler ülkesi Mısır’ı ayrıntıları ile ele alınıp, yedinci bölümde Miken Uygarlığı gibi Ege Denizi ve çevresinde kurulmuş uygarlıklara da değinilmiş.
Sekizinci bölümde İzmirli Homeros’un ünlü eseri İlyada’da anlatılan Troya Uygarlığı’na ilişkin bilgiler verildikten sonra Anadolu’da kurulmuş ilk büyük imparatorluk olan Hititler anlatılmış.
Geri kalan dokuzuncu ve yirmibeşinci bölümler arasında da, Kıbrıs ve Doğu Akdeniz kıyıları olan Levant bölgesi, Asurlular, Frigler, Babiller, Persler, Fenikeliler, Kartaca ve Yunan Uygarlığı, Etrüskler ve son olarak Roma Uygarlığı anlatılmış.
Tüm bu içeriğin kapsamından da anlaşılabileceği üzere, eser oldukça bilgi dolu. Kitabın sadece kaynakçasının 25 sayfa olması da bu niteliğe dair bir işaret olduğu söylenebilir. Ayrıca eserde yer alan uygarlıkların tarih içinde var oldukları evreleri gösteren bir kronoloji, eserde geçen kavramlara ilişkin bir kavram sözlüğü, bunların yanı sıra çeşit çeşit şekiller, haritalar, fotoğraflar, çizimler ile içeriğin zenginleştirilmiş olduğunu söylemek mümkün.
Tüm bu açılardan değerlendirildiğinde, Charles Gates’in Antik Kentler: Antik Yakındoğu, Mısır, Yunan ve Roma’da Kentsel Yaşamın Arkeolojisi adlı eserinin, dönüp dönüp bakılacak bir bilgi kaynağı ve her kütüphanede var olması gereken bir eser olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
İçindekiler
Şekil Listesi, 11 Önsöz, 23 İkinci Basıma Önsöz, 25 Kronoloji, 27 Giriş, 37 Kentin Tanımı, 38 Bilgi Kaynakları, 40 Tarihlerin Belirlenmesi, 41 Terminoloji Hakkında, 47 Pratik Bilgiler, 48
Kısım Bir
Yakındoğu ve Doğu Akdeniz Kentleri: Neolitik, Tunç Çağı ve Demir Çağı, 51 Neolitik Çağda Yakındoğu’daki Kasaba ve Köyler, 53 Coğrafya, İklim ve Neolitik Devrim, 53 Ceriko, 57 Çayönü, 59 Göbekli Tepe: Erken Neolitikten Bir Törensel Merkez, 65 Çatalhöyük, 66 Şeflik ve Devletlerin Gelişimi, 71
Erken Sümer Kentleri, 73 Sümerler ve Çevreleri, 74 Uruk, 76 Yazının Gelişimi, 84 Habuba Kabira, 85 Erken Hanedanlar Dönemi: Tarihsel Özet, 87 Erken Hanedanlarda Dini Yaşam: Hafaci’deki Oval Tapınak, 88 Ur: Kraliyet Mezarları, 92 Özet, 98
Mezopotamya Kentleri: MÖ Üçüncü Binyıl Sonları ve İkinci Binyıl, 101 Akadlar, 101 Yeni Sümer Canlanışı: Tarihsel Özet, 104 Lagaşlı Gudea, 105 Ur: Ur III ve İsin-Larsa Dönemleri, 105 Babilli Hammurabi ve Eski Babil Dönemi, 111 Mari: Zimri-Lim’in Sarayı, 112 Kassitler, 116
Piramitler Ülkesi Mısır, 131 Giriş, 131 Coğrafya, 132 Erken Tarih, 134 Mısır Yazısı, 136 Arkaik Dönem Gömüleri, 137 Sakkara: Basamaklı Piramit, 142 Gerçek Piramide Geçiş, 145 Gize: Bir Dördüncü Hanedan Cenaze Kompleksi, 146 Neuserre’nin Abu Cirap’daki Güneş Tapınağı, 153 Birinci Ara Dönem, 155
MÖ İkinci Binyılda Mısır Kentleri, Tapınakları ve Mezarları, 157 Orta Krallık, 157 İkinci Ara Dönem, 160 Yeni Krallık ve Teb, 161 Luksor’daki Amon Tapınağı, 166 Karnak’taki Amon Tapınağı, 167 Ahenaton ve Amarna, 170 Krallar Vadisi ve Deyrü’l Medine, 175 On Dokuzuncu Hanedan: II. Ramses ve Abu Simbel, 179 Sonuç, 180
Ege’deki Tunç Çağı Kasaba ve Kentleri, 183 Ege Medeniyetleri ve Kentler, 183 Girit: Knossos ve Minoslular, 184 Thera: Akrotiri, 192 Mykenaililer: Mykenai ve Pylos, 196 Mykenai Medeniyetinin Sonu, 205
Geç Tunç Çağında Kıbrıslılar, Kenanlılar ve Levant Ticaret Kentleri, 225 Enkomi, 225 Ugarit (Ras Şamra), 231 Gelidonya Burnu ve Uluburun Batıkları, 239
Demır Çağında Yakındoğu Kentleri, 243 Kuzey Mezopotamya’da Yeni Asur Kentleri, 245 Kalah (Nemrut), 246 Dur Şarukin (Horsabad), 250 Ninive, 251 Anadolu ve Levant: Frig, Urartu, Filistî ve İbrani Kentleri, 254 Babil, 258 Persli Ahamenişler ve Persepolis, 265
Fenike ve Kartaca Kentleri, 269 Tyros, 271 Doğu Akdeniz Bağlamı İçinde Tyros, 277 Sidon: Pers Döneminde Fenike Ülkesi, 279 Gadir, 280 Kartaca, 282
Kısım İki
Yunan Kentleri, 287 Demir Çağında İlk Yunan Şehir-Devletleri (MÖ On Birinci – Yedinci Yüzyıllar Arası), 289 Tarihsel Arkaplan, 290 Polisin Yükselişi, 293 Erken Dönem Yunan Kenti: Zagora, 294 Lefkandi ve Atina’daki Mezarlıklar, 296 Korinthos: Çömleklerde Doğululaşma ve Savaşta Hoplitesler, 299 Yunan Tapınağı: Sisam’daki Heraion, 300 Sunular, Yabancılarla Temaslar, Yazı ve Metal Para, 303
Arkaik Yunan Kentleri I, 307 Dor ve İon Düzenleri, 307 Erken Dor Tarzı Tapınaklar: Thermon, Olympia ve Kerkira (Korfu), 310 Erken İon Tarzı Tapınaklar: Sisam ve Ephesos, 313 Arkaik Dönemde Doğu Yunan Kentleri: Sisam, Miletos ve İonya Ayaklanması, 316
Arkaik Yunan Kentleri II, 319 Sparta, 319 Arkaik Dönemde Atina, 320 Arkaik Sanat: Çömlekçilik ve Heykelcilik, 324 Pers Savaşları, 330
Yunan Temenosları, 333 Delphoi: Apollon Temenosu, 333 Olympia: Zeus Temenosu, 340
MÖ Beşinci Yüzyılda Atina, 351 Tarihsel Giriş, 351 Atina Akropolisi, 352 Dionysos Tiyatrosu ve Koreg Anıtları, 365 Aşağı Kent: Evler ve Agora, 366
Geç Klasik Dönemde Yunan Kentleri ve Temenosları, 373 Tarihsel Özet, 373 Epidauros’taki Asklepios Temenosu: Dinsel Uygulamalarda Yeni Bir Yön, 374 Priene: Küçük Bir Yunan Kenti, 378 Olynthos: Evler, 385 Vergina ve Halikarnassos: Kraliyet Mezarları, 389
Helenistik Kentler, 393 Tarihsel Giriş, 393 Didyma: Apollon Tapınağı, 395 Pergamon: Atina Geleneğinde Bir Kent, 397 İskenderiye: İki Kültürlü Bir Krallığın Başkenti, 407 Delos: Ticari Bir Merkez, 410 Sinop: Bir Karadeniz Limanı, 414
Üçüncü Kısım
Antik İtalya ve Roma İmparatorluğu’nda Kentler, 419 İtalya’daki Yunan ve Etrüsk Kentleri, 421 Güney İtalya ve Sicilya’daki Yunan Kentleri: Paestum ve Siracusa, 421 Etrüskler, 431
Roma: Doğuşundan Cumhuriyet’in Sonuna, 445 Coğrafya, 446 İlk Dönemler ve Yerleşim, Yaklaşık MÖ 753-509, 446 Roma Cumhuriyeti: Kamu Kurumları, 449 Roma’nın Genişlemesi, 451 Yollar, Kamplar ve Koloniler, 452 Cosa, Bir Roma Cumhuriyet Kasabası, 455 Cumhuriyet Döneminde Roma, 459
Augustus Döneminde Roma, 469 Augustus: İlk Roma İmparatoru, 469 Augustus ve Roma’nın Mimarisi, 471
Başkentin Dışında İtalya, 479 Pompei, 479 Ostia, 492
Antik Kentler’de antik Yakındoğu, Mısır, Yunan ve Roma’nın kent ve medeniyetleri arkeolojik bakışla sunuluyor. Odak noktası kentsel merkezler olan kitapta mimari ve diğer maddi kalıntılar, tarihsel ve sosyoekonomik bağlamlar, buralarda yaşamış insanların deneyimleri ele alınıyor. Charles Gates, kentsel merkezlerin izini Yakındoğu’nun MÖ dokuzuncu ve altıncı binyıllarda ortaya çıkışlarından MS dördüncü yüzyılın başlarında paganlığın sonlarına dek sürüyor. Modern Pakistan’daki İndus Vadisi’nden batıda İngiltere’ye kadar uzanan, Pers İmparatorluğu’nun denetiminde olup Büyük İskender tarafından fethedilen bölge ile Roma İmparatorluğu’nun en geniş halindeki topraklarının birleşimi olan bir alanı inceliyor.
Künye
Kitabın Adı Antik Kentler: Antik Yakındoğu, Mısır, Yunan ve Roma’da Kentsel Yaşamın Arkeolojisi
Yazı Notları İlk Yayın Tarihi, 11/03/2021 Boosted Uygulaması Ölçümüne Göre, (https://www.boostedproductivity.com/) Çalışılan Gün, 3 gün Çalışma Süresi, 2 saat 15 dakika
4 thoughts
Anlattığınıza göre tarih meraklıları için kaliteli bir eser. Tanıtım için teşekkürler.
Geçmiş uygarlıkları anlatan kitabın tanıtımı ve yorumunuz için teşekkürler. Madem herkes edinmeli ben de alacağım bu kitabı.
Emeğiniz için teşekkürler…
Anlattığınıza göre tarih meraklıları için kaliteli bir eser. Tanıtım için teşekkürler.
Evet evet. Herkese hitap etmeyebilir ancak bu konulara ilgi duyuyor iseniz, el altında bulunması gereken eserlerden…
Geçmiş uygarlıkları anlatan kitabın tanıtımı ve yorumunuz için teşekkürler. Madem herkes edinmeli ben de alacağım bu kitabı.
Emeğiniz için teşekkürler…
Bu konularla ilgilenenler için yararlı bir kaynak olduğunu düşüyorum. 🙂