Bokaşi Kompostu Nedir?

Okuma Süresi: 5 dakika

İzlediğiniz filmlerden en çok aklınızda kalan sahne nedir? Elbette ki kişinin zevkine ve izlediği yere göre “o an” değişecektir ancak benim için ise o an “Matrix” adlı filmin birinci bölümünde yer alan, Ajan Smith’in Morpheus’un bir sandalye alıp karşısına oturmasıyla başlayan sahnedir. “Bokaşi Kompostu Nedir? başlıklı bir yazıda Matrix’in ne alakası var ki?” demiş olabilirsiniz. Bu iki konunun bağlantısı için okumaya devam edelim…

İnsanoğlu’nun Sınıflandırılması

Bildiğiniz üzere, canlıbiliminde (biyolojide) canlılar alemini daha iyi anlayabilmek adına bir sınıflandırma söz konusu. Bu sınıflandırmaya göre bizim türümüzün, yani insanların, memeliler adlı bir topluluk içerisinde olduğu değerlendiriliyor. Matrix filmindeki sahnede ise -kendisi de bir bilgisayar virüsü olan- Ajan Smith, Morpheus’a şu şekilde bir konuşma yapıyor:

“Seninle burada geçirdiğim süre içinde öğrendiğim birşeyi paylaşmak istiyorum. Türlerinizi sınıflandırma düşüncesine kapıldığım bir gün, aslında sizin memeli olmadığınızı anlayıverdim. Bu gezegendeki her memeli, içgüdüsel olarak kendini kuşatan çevresiyle doğal bir denge oluşturur. Ama siz insanlar bunu yapmıyorsunuz.

Siz belirli bir alana yerleşip, çoğalıyorsunuz. Sonunda doğal kaynaklar tükeninceye kadar devam ediyorsunuz. Hayatta kalmak için yapabileceğiniz tek şey oradan ayrılıp başka bir alana yerleşmek oluyor.

Bu gezegende aynı yöntemi kullanan bir başka organizma daha var. Ne olduğunu biliyor musun?

Bir virüs.”

2000’lerin başlarında sinemada izlediğim bu sahne izlediğim anda -Ajan Smith’in bahsettiği türün bir bireyi olarak- suratıma bir tokat gibi çarpmıştı. 20 yıl geçtiği halde kafamda hala yer eden bu sahne, dünya ile ilgili ilişkilerimiz konusunda bir şey duyduğumda sıklıkla aklıma gelir.

Matrix Tamam, Peki Bokaşi Kompostu Nedir? 

Bokaşi, kulakta oluşturduğu hissiyattan da tahmin edilebileceği üzere Japonca bir sözcüktür ve “fermente olmuş organik madde” anlamına gelmektedir. “Fermente olmuş organik madde” de, gıda atıklarının ve benzeri organik maddelerin, geçirdikleri soğuk ve anaerobik türde bir kompost yapma yöntemidir. Bokaşi kompostu sayesinde doğanın bize sunduklarından, işimize yarayanları aldıktan sonra, kalanları tekrar doğaya iade etmemiz mümkün olabilmektedir. Bunun dışında bu süreç, toprağı besleyen ve toprak dokusunu geliştiren bir süreçtir.

Özel bir kapta, atıkları her gün günde bir defa ekleyerek- birkaç haftada hazırlanabilecek olan bokaşi kompostu, gerçekleşen fermentasyon süreci ile organik atıkların hücre duvarlarının yıkılması sağlanmakta ve bu fermente ürün toprakla buluştuğunda kısa sürede komposta dönüşmektedir. Bu açıdan kompostun önce kompost kabında ardından da toprakta olmak üzere iki aşamada sonuçlandığını söylemek yerinde olacaktır.

Bokaşi kompostunun bir fermentasyon süreci olduğunu göz önüne aldığımızda, bu süreçte gerçekleşen fermentasyon işlemini başlatan ve ilerleten bakterilere ihtiyaç duyulduğunu tahmin etmek zor değildir. Bu bakteriyolojik ihtiyaç da, atıkların arasına konulan bokaşi serumu ya da bokaşi kepeği ile sağlanmaktadır. 

Yaklaşık 15-20 litrelik kaplarda yapılabildiği ve ev şartlarında uygulamanın oldukça uygun olduğu için bokaşi kompostu, tüm yıl boyunca evde gerçekleştirilmesi mümkün bir kompost hazırlama yöntemidir.

Gelelim Matrix ile Bokaşi Kompostu Bağlantısına

Bokaşi kompostu yazısı ile Matrix filminden anlattığım sahneyi ilişkilendirmemin nedenini artık anlamışsınızdır sanıyorum. Bugün insanoğlu olarak dünyada 7,8 milyar civarında bir kütle olarak varız ve gezegenimizi tam anlamıyla tahakkümümüz altına almış durumdayız. Hal böyle olunca da, Dünya üzerindeki etkimiz her alanda inanılmaz büyüklükte ve derinlikte oluyor. Binlerce yıl öncesinde -Ajan Smith’in söylediği gibi- çevremizle daha uyumlu yaşıyor iken, bugün ciddi anlamda bir tüketim gerçekleştiriyoruz ve hemen her gün önemli seviyede -birçoğu da geri kazanılabilir- çöp üretiyoruz. 

Bu nedenle eğer kendimizin, çocuklarımızın ve türümüzün yaşanabilir bir dünyada var olma ihtimalini ortadan kaldırmak istemiyorsak, Prof. Dr. Kemal Sayar’ın deyişiyle “ego sistemden ekosisteme geçiş sağlamalı” yani sadece tüketmemeli türetmeli, sürdürebilir yaşam becerilerimizi geliştirmeli ve sürdürülebilirliği hayatımızın her alanına yaymalıyız. 

Dünyaya ve gelecek nesillere dair sorumluluğumuz dışında, beslenmemize dair de bir sorunumuz bulunuyor. Yanlış tarım uygulamalarımız nedeniyle ve doğadan sürekli alıp onu her geçen gün zayıflatmamız nedeniyle, geçmişte yetiştirilen meyve ve sebzelerin besleyicilik seviyesi her geçen gün daha da düştüğü tespit edilmiş. Bu demektir ki aynı sebze meyveyi yememize rağmen daha az beslenebiliyor, yediğimiz ürünlerin besleyiciliğinin azalması nedeniyle de bedenlerimizde çeşitli eksiklikler ile karşılaşabiliyoruz.

Tüm bu durumları göz önüne aldığımızda, yeni beslenme akımlarından atıksız mutfak felsefesini uygulamak, sadece tüketmemek aynı zamanda türetmek, evde bokaşi kompostu yaparak  doğadan aldıklarımızdan işimize yaramayanları doğaya geri vermek yapabileceğimiz en doğru ve akıllıca olan şeylerden olacaktır.

“Bokaşi kompostu nedir anladık peki bunu nasıl uygulayacağız?” diyorsanız, nasıl bokaşi kompostu yapılır rehberi yakında gelecek…

Yazı Notları
İlk Yayın Tarihi, 13/05/2021
Son Güncelleme Tarihi, 23/05/2021
Boosted Uygulaması Ölçümüne Göre,
Çalışılan Gün, 3 gün
Çalışma Süresi, 2 saat 31 dakika